Gazy medyczne znajdują szerokie zastosowanie w medycynie. W ostatnich latach można zaobserwować nieustający rozwój oraz wzrost popularności zabiegów z wykorzystaniem ciekłego azotu. Dzięki niemu można leczyć, przynosić ulgę w bólu, znieczulać, ułatwiać rehabilitację i fizjoterapię. Czym jest ciekły azot medyczny i gdzie znajduje zastosowanie? Odpowiadamy!
Czym jest ciekły azot medyczny?
Ciekły azot pozyskiwany jest z powietrza w drodze separacji. Pierwiastek ten został po raz pierwszy upłynniony na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1883 r. Odkrycia dokonało dwóch polskich naukowców. Ta ciecz kriogeniczna jest niepalna i nietoksyczna. Pozyskiwanie skroplonego pierwiastka polega na oczyszczeniu sprężonego w dedykowanym urządzeniu powietrza. Usunięcie wszelkich zanieczyszczeń to jednak nie wszystko. Powietrze musi zostać odpowiednio podgrzane. Konsekwencją takiego działania będzie powolne skraplanie się gazu, w wyniku czego powstaje właśnie ciekły azot. Powinien być on przechowywany w odpowiednich pojemnikach, które nazywa się naczyniami Dewara. To nic innego jak zaawansowane technicznie termosy o podwójnych ściankach, pomiędzy którymi znajduje się niskie ciśnienie. Takie naczynia minimalizują straty gazu, ale również zapewniają bezpieczeństwo osobom, które z nim pracują.
Jak niskie temperatury wpływają na ludzki organizm?
Pierwsze udokumentowane próby wykorzystania zimna w leczeniu pochodzą jeszcze ze starożytnego Egiptu. Zaobserwowano wówczas, że chłodzenie zmniejsza ból, obrzęk i krwawienie wywołane urazem. Przełom w leczeniu zimnem nastąpił w latach 1841–1851. Wtedy to James Arnott zastosował miejscowo pokruszony lód u chorych na reumatyzm i pacjentów cierpiących na nowotwór. Oddziaływanie niskimi temperaturami sprawia, że w Twoim organizmie zachodzą liczne reakcje. Zimny azot ma działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Skuteczne zmniejsza także obrzęki. Ponadto następuje wzrost drenażu limfatycznego i żylnego. Odczuwasz także spadek napięcia mięśniowego.
Ciekły azot medyczny w dermatologii
Ciekły azot medyczny wykorzystywany jest podczas zabiegów dermatologicznych. Zimny azot często służy do usuwania blizn lub pajączków. Takie operacje są niezwykle powszechne i małoinwazyjne. Odznaczają się wysoką skutecznością i są całkowicie bezbolesne. Ciecz kriogeniczna zamraża komórki i powoduje ich obumieranie oraz wydalenie z organizmu. Podczas zabiegów nie następuje uszkodzenie tkanek i nie powstają krwotoki. Zimnym azotem można leczyć także cellulit, rumień czy inne niedoskonałości skóry. Bardzo często leczenie niską temperaturą stosowane jest też w przypadku trądziku pospolitego. Następuje wówczas złuszczenie naskórka. Ciekły azot medyczny ma zastosowanie szczególnie w przypadku cyst, krost oraz grudek. Wpływa on na obkurczanie się naczyń krwionośnych. Tkanki natleniają się w wyniku reakcji obronnej organizmu na działanie niskiej temperatury. Skóra staje się jędrna i promienna. Cieczy kriogenicznej używa się również w walce ze zmarszczkami. Pobudzona zimnem skóra lepiej wchłania kosmetyki. Szybciej także się regeneruje.
Ciekły azot medyczny – lek na ból
Najczęstszym zabiegiem przeciwbólowym stosowanym w fizjoterapii jest kriodestrukcja. Miejscowe leczenie ciała łagodzi ból i pomaga w prowadzeniu terapii przez rehabilitantów. Zastosowanie zimnego azotu zmniejsza obrzęki i uelastycznia mięśnie. Znane są oczywiście różne formy krioterapii. Można stosować okłady z lodu lub żelu silikonowego, specjalne aerozole czy masaż. Często wykorzystuje się także zabiegi z częściowym zanurzeniem ciała w zimnej wodzie i dmuchanie schłodzonym powietrzem. Jednak najskuteczniejszą metodą jest kriodestrukcja z wykorzystaniem ciekłego azotu medycznego.
Ciekły azot medyczny a rehabilitacja
Wyjątkowe właściwości ciekłego azotu medycznego doceniają przede wszystkim sportowcy. Zabiegi leczenia zimnem zaleca się w przypadku kontuzji, urazów i następstw nieszczęśliwych wypadków. Są to najczęściej złamania, skręcenia, zwichnięcia, stłuczenia, obrzęki czy naciągnięcia mięśni. Krioterapia zmniejsza również ból po mikrourazach wywołanych wysiłkiem fizycznym. Takie zabiegi mają też na celu działanie przeciwzapalne i poprawę siły mięśniowej. Zwiększenie zakresu ruchu stawów jest ważne nie tylko po kontuzji i ściągnięciu usztywnienia. Pomaga to sportowcom zwiększyć wydolność pracy stawów, o czym często wspominają gimnastycy.
Krioterapia w ginekologii
Krioterapia to prosta i skuteczna metoda leczenia niektórych zmian okolic szyjki macicy. Najbardziej popularnym zabiegiem z wykorzystaniem cieczy kriogenicznej w ginekologii jest zamrażanie nadżerki. Jest to proces praktycznie bezbolesny. Polega na przyłożeniu specjalnego aplikatora na zmienione chorobowo miejsce. Zabieg daje dużo lepsze efekty kosmetyczne. Podczas operacji nie wydziela się nieprzyjemny zapach spalenizny. Po kilku tygodniach nie ma śladu po zmianach chorobowych.
Krioterapia w leczeniu nadwagi, bezsenności, depresji i nie tylko
Co ciekawe, ciekły azot może okazać się pomocny w leczeniu wielu innych, powszechnie występujących schorzeń. Wizyty w zasilanej nim komorze kriogenicznej polecane są m.in. w leczeniu nadwagi i otyłości. Co więcej, coraz częściej zaleca się je także pacjentom dotkniętym depresją, bezsennością, przemęczeniem czy też cierpiącym z powodu zespołu stresu pourazowego. Terapia zimnem bywa pomocna również w zaburzeniach hormonalnych.
Ciekły azot w medycynie – nie tylko leczenie, ale także profilaktyka
Choć o ciekłym azocie w medycynie mówi się najczęściej w kontekście zabiegów, to warto zaznaczyć, że ma on również nieco inne zastosowanie. Dzięki swojej skrajnie niskiej temperaturze stwarza doskonałe warunki do przechowywania wielu leków, a także szczepionek. Jest więc ważny nie tylko w procesie wspomagania powrotu do zdrowia, ale również w profilaktyce.
Inne medyczne zastosowania ciekłego azotu, czyli czym jest krioprezerwacja?
Równie ważnym, choć nieoczywistym zastosowaniem ciekłego azotu w medycynie jest stosowanie go w krioprezerwacji. Co to takiego? Otóż jest to proces przechowywania tkanek i komórek w bardzo niskiej temperaturze, czyli w -196°C. Za pomocą tej techniki mrozi się m.in. krew, spermę czy też komórki macierzyste. Co ciekawe, współcześnie szacuje się, że liczba narodzin z zamrożonych embrionów to nawet 20% wszystkich narodzin z drogi zapłodnienia in vitro!
W czym tkwi wyjątkowość krioprezerwacji? Otóż przede wszystkim w tym, że temperatura zamrażania komórek jest tak niska, że ustaje w niej wszelkiego rodzaju aktywność biologiczna, w tym także reakcje, które prowadzą do śmierci komórkowej. Jaki z tego wniosek? Po odmrożeniu komórki mogą funkcjonować dokładnie tak, jak przed zamrożeniem. Dlaczego tak jest? W dużej mierze wynika to ze specyfiki samego procesu zamarzania. Woda przekształca się w nim bowiem w lód amorficzny, który w przeciwieństwie do znanego wszystkim lodu krystalicznego nie zwiększa swojej objętości, a tym samym nie uszkadza np. błon i ścian komórkowych.
Badania nad zastosowaniem krioprezerwacji trwają – z pewnością są nadzieją dla wielu sektorów medycyny, w tym np. dla transplantologii.
Ciekły azot medyczny w kosmetologii
Krioterapia miejscowa wyróżnia się niezwykle szerokim zastosowaniem w kosmetologii. Łączy się ją zwykle z innymi zabiegami kosmetycznymi. Często wykorzystywana jest po oczyszczaniu lub depilacji, aby złagodzić stan zapalny. Intensywność terapii dopasowywana jest do potrzeb i możliwości konkretnej osoby. Dzięki temu nie będzie dochodziło do nieprzyjemnych doznań w czasie zabiegu. Terapia może zająć nawet kilkadziesiąt minut. Wszystko zależy od rozległości powierzchni, jaką się jej poddaje. Zaczerwienienie na skórze może utrzymać się nawet przez 2 do 3 dni. Po tym czasie w odpowiednich miejscach skóra ciemnieje, a następnie złuszcza się.
Czy ciekły azot medyczny jest bezpieczny dla zdrowia?
Badania naukowe wykazują pewne rozbieżności wobec badań klinicznych nad zastosowaniem ciekłego azotu w medycynie. Jednak nie umniejsza to jego popularności i udowodnionej efektywności podczas wielu zabiegów. Zimno azotu służy zdrowiu. Nie ma doniesień o jego szkodliwości. Oczywiście użytkowanie cieczy kriogenicznej musi odbywać się według pewnych zasad bezpieczeństwa. Należy dokładać wszelkich starań, aby nie doszło do komplikacji, takich jak odmrożenia czy uszkodzenia nerwów.
Praca z ciekłym azotem medycznym – co musisz o niej wiedzieć?
Nie da się ukryć, że choć ciekły azot medyczny daje ogromne możliwości, to należy jednocześnie do związków wymagających. Wszystkiemu winna jest jego ekstremalnie niska temperatura. Substancja ta wrze bowiem w -196°C, a topnieje przy -210°C. W normalnych warunkach nie da się więc utrzymać jej w skroplonej formie, dlatego do pracy z nią konieczne są wspomniane już wcześniej naczynia Dewara. Ich wyjątkowe właściwości izolacyjne z jednej strony pozwalają utrzymać azot w formie skroplonej, a z drugiej umożliwiają odpowiednie zabezpieczenie go przed kontaktem z otoczeniem. Trzeba bowiem zaznaczyć, że choć ciekły azot stosuje się nawet w zabiegach leczniczych, to sama substancja może być niebezpieczna. W kontakcie z ciałem jej niska temperatura może powodować odmrożenia i oparzenia. Z tego właśnie względu praca z tym związkiem wymaga zachowania odpowiednich środków bezpieczeństwa, a także stosowania akcesoriów ochronnych, takich jak np. gogle czy rękawice.
Dewary stosowane w pracy z ciekłym azotem medycznym
Wspomnieliśmy już o tym, że chcąc pracować z ciekłym azotem medycznym, musisz wyposażyć się w odpowiednie dewary. W tym miejscu przyjrzyjmy się im nieco bliżej. Otóż dewary na ciekły azot dzielą się na dwa podstawowe rodzaje i oba znajdują swoje zastosowanie w medycynie. Wyróżnia się:
– dewary transportowe – przeznaczone zarówno do transportu, jak i przechowywania ciekłego azotu;
– dewary biologiczne – to podobne do dewarów transportowych pojemniki, które jednak dodatkowo wyposażone są w kanistry przeznaczone do przechowywania zamrożonych w ciekłym azocie zasobów biologicznych.
Poza rodzajem dewary różnią się od siebie przede wszystkim pojemnością. Co ciekawe, decyduje ona o dwóch kwestiach – o tym, ile ciekłego azotu zmieści się w naczyniu, a także o tym, jak długo można utrzymać substancję w dewarze. Musisz bowiem wiedzieć, że mimo nowoczesnych technologii nie da się uniknąć strat magazynowanego związku. Im większy jest dewar, tym zwykle dłużej można utrzymać w nim ciekły azot – przy dużych, 50-litrowych zbiornikach są to nawet 252 dni, natomiast przy małych naczyniach, np. 3-litrowych, okres ten wynosi ok. 31 dni.
Planując pracę z ciekłym azotem medycznym, warto więc przemyśleć wybór odpowiedniego zbiornika i dopasować go do jego przyszłego zastosowania.
Wiesz już, czym jest ciekły azot medyczny i gdzie znajduje zastosowanie. Musisz pamiętać, że niezwykle ważne jest odpowiednie transportowanie i magazynowanie cieczy kriogenicznej. Dlatego też warto zaopatrzyć się w wysokiej jakości pojemniki, które znajdziesz w e-sklepie CryogenShop. Dzięki nim zimny azot będzie bezpiecznie przechowywany i przewożony. Wszystkie naczynia, które oddajemy w Twoje ręce, są testowane i posiadają odpowiednie certyfikaty. Zobacz, co dla Ciebie przygotowaliśmy, a jeśli pojawią Ci się jakieś pytania lub wątpliwości, skontaktuj się z nami – wspólnie znajdziemy opcję, która najlepiej odpowiada Twoim potrzebom!