Azot jest jednym z podstawowych pierwiastków występujących na Ziemi. Wciąż bada się jego właściwości, szczególnie w postaci skroplonej. Nie da się też ukryć, że ma szerokie zastosowanie w wielu sektorach. Warto jednak pamiętać o tym, że praca z ciekłym azotem wymaga odpowiedniego przygotowania. Jakie środki bezpieczeństwa należy podjąć w środowisku kriogenicznym? Mamy nadzieję, że poniższy artykuł rozwieje Twoje wątpliwości.
Czym jest ciekły azot i jakie ma właściwości?
Ciekły azot jest związkiem chemicznym pozyskiwanym z powietrza na skutek separacji. W celu uzyskania tej substancji należy sprężyć powietrze w specjalnym urządzeniu i usunąć z niego zanieczyszczenia. Następnie konieczne jest odprowadzenie ciepła. Ten etap prowadzi do skroplenia się gazu. Azot po raz pierwszy skroplono w 1883 roku - zostało to dokonane przez profesorów UJ w Krakowie - Zygmunta Wróblewskiego i Karola Olszewskiego. Obecnie ciekły azot powstaje poprzez skraplanie i parowanie frakcjonujące powietrza atmosferycznego.
Ciekły azot ma wyjątkowe właściwości. To substancja bezbarwna. Nie ma też smaku i zapachu, a także nie wchodzi w reakcję z innymi związkami chemicznymi. Bardzo ważne jest to, że nie ulega spalaniu i nie jest trujący. Warto też pamiętać o tym, że utrzymanie azotu w skroplonej formie jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy wykorzystywany jest do tego specjalny zbiornik, czyli naczynie Dewara.
Ciekły azot - temperatura
Wiesz już, że ciekły azot jest niepalny i nietrujący. Warto jednak pamiętać o tym, że może powodować zagrożenie związanie z jego niską temperaturą wrzenia. W normalnych warunkach atmosferycznych wrzenie ciekłego azotu jest możliwe w temperaturze −195,8 °C (dokładny zakres wartości zależy od czystości i ciśnienia atmosferycznego). Co ważne, substancja ta zastyga w temperaturze −210,0 °C. Musisz wiedzieć, że kiedy azot zaczyna wrzeć, przypomina wodę. Po zastygnięciu zaś staje się bryłą.
Zastosowanie ciekłego azotu
Szerokie zastosowanie ciekłego azotu jest związane z jego niską temperaturą wrzenia. To właśnie jej zawdzięcza swoje niezwykłe właściwości i zastosowanie w wielu dziedzinach. Gdzie ciekły azot jest wykorzystywany najczęściej? Do najważniejszych sektorów zaliczyć możemy m.in.:
-
medycyna - ciekły azot jest bardzo często wykorzystywany w medycynie, szczególnie podczas zabiegów dermatologicznych i kriochirurgicznych. Jest niezwykle skuteczny w leczeniu schorzeń reumatycznych i dermatologicznych. Ciekły azot jest zazwyczaj wykorzystywany m.in. do krioterapii, czyli wymrażania chorych tkanek. Właściwości tej substancji są też nieocenione w laboratoriach i instytutach badawczych. Można w nim m.in. zamrozić tkanki i materiał genetyczny;
-
przemysł spożywczy - ciekły azot ma dobre własności chłodzące. Właśnie dlatego można wykorzystać go w przemyśle spożywczym. Dzięki temu może być wykorzystywany do bezpiecznego i szybkiego mrożenia produktów. Co ciekawe, substancja sprawdzi się też przy szybko psujących się artykułach spożywczych - tradycyjnie stosuje się ją w celu wytworzenia atmosfery beztlenowej. Co ważne, produkt zanurzony w ciekłym azocie nie zmienia swojego smaku, zapachu i wyglądu. Z tego względu znajduje też zastosowanie w gastronomii, czego przykładem może być m.in. kuchnia molekularna;
-
przemysł elektroniczny i obróbka metali - z pomocą ciekłego azotu można zwiększyć twardość wierteł i łożysk, a także realizować prace związane ze spawaniem czy oczyszczanie ciekłych metali. To jednak nie wszystko - ciekły azot to medium obojętne. W związku z tym możliwe jest wykorzystanie go w przemyśle elektronicznym przy pracach w środowisku zagrożenia wybuchem dla zneutralizowania niebezpieczeństwa.
Czy ciekły azot jest bezpieczny?
Jak wspomnieliśmy wyżej, ciekły azot jest wykorzystywany w wielu sektorach, w tym także w przemyśle spożywczym. W związku z tym wiele osób zastanawia się, czy substancja ta jest bezpieczna. Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta - skroplony azot nie stanowi zagrożenia, jednak wymaga specjalnego traktowania. Każda osoba, która pracuje z tym związkiem, musi uprzednio odpowiednio się do tego przygotować - w jaki sposób? Odpowiadamy na to pytanie w dalszej części artykułu.
Ochrona pracowników przy pracy z kriogeniką - o czym warto pamiętać?
Ciecze kriogeniczne - w tym ciekły azot - mają ekstremalnie niskie temperatury. W związku z tym osoby pracujące z tymi substancjami muszą przestrzegać kilku niezwykle ważnych zasad - jakich? Czytaj dalej - wyjaśniamy.
Środki ochrony osobistej
Choć skroplony azot jest bezpieczną substancją, to bezpośredni kontakt z tą cieczą może być groźny. Skrajnie niska temperatura sprawia, że łatwo można się nią poparzyć. Właśnie dlatego każda osoba pracująca w środowisku kriogenicznym musi zadbać o odpowiednie środki ochrony, takie jak rękawice, gogle czy fartuchy. Wykorzystanie ich w pracy minimalizuje ryzyko kontaktu skóry z substancją.
Przechowywanie
Ciekły azot musi być przechowywany w odpowiednich warunkach, jakie zapewnia mu właściwie dopasowany zbiornik kriogeniczny, czyli naczynie Dewara. Szeroki wybór tych produktów znajdziesz w naszym e-sklepie. Poszczególne modele różnią się od siebie przede wszystkim pojemnością. Doskonała izolacja naszych naczyń gwarantuje minimalne utraty cieczy. Ponadto wyróżniają się wysokiej jakości, odporną na uszkodzenia obudową.
Należy też pamiętać o tym, że każdy zbiornik używany do przechowywania ciekłego azotu musi być magazynowany w specjalnie przygotowanym do tego pomieszczeniu. Miejsce to ma być wentylowane. Ponadto należy upewnić się, że w środku nie znajdują się materiały łatwopalne. Naczynia kriogeniczne nie powinny być umieszczone w pobliżu źródeł ciepła. Miejsce przechowywania dewarów z ciekłym azotem musi być oznaczone zgodnie z wymaganiami BHP.
Konserwacja sprzętu
Jednym z działań zapewniających bezpieczeństwo osobom pracującym z ciekłym azotem jest regularna kontrola sprzętu. Sprawdzanie i konserwacja naczynia Dewara i urządzeń jest niezbędna do tego, aby praca z substancjami kriogenicznymi była bezpieczna i efektywna. Co więcej, kontrolowanie stanu wyposażenia ogranicza ryzyko awarii.
Regularne szkolenia personelu
Jednym ze sposobów ochrony pracowników pracujących z ciekłym azotem jest ich prawidłowe przeszkolenie. Każda osoba korzystająca z tej substancji musi znać jej właściwości i możliwości zastosowania. Ponadto powinna wiedzieć, jak obsługiwać skroplony azot i zbiornik kriogeniczny. Dzięki temu pracownicy dowiedzą się, jak postępować w razie niebezpieczeństwa, a także jak zapobiegać sytuacjom awaryjnym.
Zastosowanie ciekłego azotu jest bardzo szerokie. Choć substancja ta jest bezpieczna, należy pamiętać o konieczności przestrzegania zasad BHP. Duże znaczenie dla bezpieczeństwa pracowników ma jakość i trwałość zbiorników kriogenicznych. Poszukując wysokiej jakości naczyń kriogenicznych, koniecznie zapoznaj się z naszą ofertą. Przygotowaliśmy w niej szeroki wybór zbiorników, których zgodność z obowiązującymi normami potwierdzają stosowne certyfikaty.