Potencjał skroplonego azotu to zagadnienie, które naukowcy analizują od lat. Jednak przeciętny człowiek nie bardzo wie, do czego przydaje się ciekły azot. Temperatura, w jakiej wrze i topi się, robi wrażenie. W jaki sposób jest to przydatne we współczesnej medycynie, kosmetyce i dermatologii?
Wielki renesans popularnego pierwiastka
Z czym najczęściej kojarzy ci się ciekły azot? W ostatnich miesiącach głównie z pandemią. Temperatura minus kilkadziesiąt stopni musi towarzyszyć transportowi niektórych szczepionek przeciwko koronawirusowi. Do wyobraźni przemawia informacja, że ciekły azot to substancja niebezpieczna. Z tego powodu jest przewożony jedynie samolotami transportowymi. Tymczasem sam azot towarzyszy nam wszędzie. Stanowi niemal 80 proc. składu powietrza. Jego skroplenia dokonali polscy naukowcy jeszcze pod koniec XIX wieku. Dzięki swoim właściwościom substancja dość szybko stała się popularna w wielu dziedzinach.
Jak powstaje ciekły azot?
Ciecz o bardzo niskiej temperaturze musi być przechowywana w specyficznych warunkach. W czym trzymany jest ciekły azot? Temperatura tego produktu to nie lada wyzwanie podczas transportu i przechowywania. Azot znajduje się więc w specjalnych pojemnikach, tzw. naczyniach Dewara. Znajdziesz je w sklepie Cryogen. Ciecz pozyskuje się po wyseparowaniu azotu bezpośrednio z powietrza. Po jego sprężeniu z powstałej mieszanki eliminuje się zanieczyszczenia. Odprowadza się ciepło, a sam gaz poddaje skropleniu. W takiej wersji nie ma żadnej barwy, smaku czy zapachu. Co więcej, nie wchodzi w reakcje z innymi substancjami. Nie ulega też spalaniu.
Pod lupą kriobiologów
Cenne właściwości ciekłego azotu badają kriobiolodzy. Z ich wiedzy korzystają specjaliści wielu dziedzin. Azot w tej wersji stosuje się wszędzie tam, gdzie materiał biologiczny wymaga zamrażania. Działania w niskiej temperaturze mocno rozwinęły krioterapię. Jest to forma zimnolecznictwa, stosowana w medycynie, rehabilitacji, kosmetyce i dermatologii. Niska temperatura ciekłego azotu świetnie sprawdza się do leczenia miejscowego. Nagłe, silne oziębienie daje efekt kriodestrukcji - niszczy niepożądane zmiany. Badania wskazują, że w ten sposób można działać na różnego typu zmiany skórno-śluzówkowe, zarówno łagodne, jak i złośliwe.
Szok termiczny, czyli wysiłek dla organizmu
Większość z nas wie, jak w lecznictwie stosuje się ciekły azot. Temperatura, jaką wytwarza, najczęściej jest zamykana w specjalnej komorze. Wchodzi się do niej na czas zabiegu. Na jaki efekt leczniczy można liczyć? Reakcje biochemiczne organizmu pod wpływem zimna zachodzą w dwóch fazach. Najpierw dochodzi do skurczu naczyń krwionośnych. Zwalnia krążenie żylne, tętnicze i limfatyczne. W tym samym czasie aktywowane są procesy obronne. Wszystko po to, aby zminimalizować utratę cennego ciepła. W drugiej fazie działanie zimna jest już lżejsze. Naczynia krwionośne rozszerzają się, a tkanki ulegają przekrwieniu.
Miejscowe i ogólnoustrojowe leczenie zimnem
Terapia zimnem pomaga w leczeniu bólu, stanów zapalnych, zmniejsza też obrzęki obwodowe. Stanowi uzupełnienie lub alternatywę dla farmakoterapii. Niska temperatura ciekłego azotu ma też działanie przeciwreumatyczne, obniżające napięcie mięśniowe, przeciwkrwotoczne i redukujące krwawienie. Zabiegi dobrze wpływają na wydolność organizmu i wydajność mięśniową. Chętnie wykorzystują je w terapii specjaliści w zakresie rehabilitacji. Ich pacjenci to głównie osoby po różnego typu urazach, osoby starsze, jak również aktywni sportowcy. Krioterapia podnosi też poziom testosteronu, adrenaliny, serotoniny i osocza.
Terapia poza komorą kriogeniczną
Rośnie popularność krioterapii w medycynie, kosmetologii i dermatologii. Nic dziwnego, niska temperatura ciekłego azotu daje gwarancję nieinwazyjnego zabiegu na skórze. Działanie likwidujące świąd skóry docenią wszystkie osoby, borykające się z różnego rodzaju dermatozami. Azot poprawia stan skóry, włosów i paznokci. Spowalnia też procesy degeneracyjne komórek. Dzięki odpowiednim zabiegom można więc w widoczny sposób spowolnić procesy starzenia. W gabinetach kosmetologicznych krioterapię łączy się zwykle z innymi zabiegami kosmetycznymi. Jest stosowana po peelingu lub depilacji w celu złagodzenia ewentualnego stanu zapalnego.
Leczenie cellulitu i nadwagi
Gdzie jeszcze przyda się ciekły azot? Temperatura, jakiej potrzebuje, coraz częściej wykorzystywana jest podczas chirurgii plastycznej twarzy i ciała. W ten sposób znacznie przyspiesza się proces gojenia ran i likwidowania obrzęków. W takich zabiegach intensywność nadmuchu azotem jest minimalna. Jeśli azot ma dodatkowo zadziałać przeciwbólowe, intensywność zabiegu dopasowywana jest indywidualnie. Krioterapia miejscowa coraz częściej stosowana jest też w leczeniu cellulitu i nadwagi. Sprawdza się przy okładach z gliny, zimnym zawijaniu lub zabiegach z lodem.
Gazy chłodzące można przechowywać w gabinecie kosmetologicznym. Wystarczy mieć odpowiednie naczynia kriogeniczne. Firma Cryogen posiada naczynia na ciekły azot do różnych zastosowań.
Krioterapia – jakie są wskazania do zabiegu?
Niezależnie od tego, w jakim celu zamierzasz poddać się krioterapii, możliwość wykonania tego zabiegu powinna zostać skonsultowana ze specjalistą. Najczęściej przeprowadza się go z uwagi na następujące wskazania:
– bóle kręgosłupa,
– obrzęki,
– osteoporoza,
– stwardnienie rozsiane,
– mikrourazy, urazy i zwichnięcia,
– zapalenie stawów kręgosłupa,
– rekonwalescencja po kontuzji,
– spastyczność,
– konieczność szybkiej i skutecznej regeneracji organizmu.
Zimno terapeutyczne wykazuje korzystny wpływ na organizm i niewątpliwie wspomaga proces leczenia powyższych dolegliwości. Dzięki niemu tkanki miękkie szybciej się regenerują, a także są doskonale odżywione. Krioterapia zmniejsza też napięcie mięśni i redukuje stan zapalny.
Krioterapia – kto może skorzystać z zabiegu?
Nie da się ukryć, że popularność zabiegów krioterapii wciąż rośnie. Zastanawiasz się, kto zazwyczaj z nich korzysta? Najczęściej są to osoby ze stanami zapalnymi narządów ruchu – krioterapia jest nieoceniona w przypadku osób cierpiących na reumatoidalne zapalenie stawów. Zabiegi krioterapii przeprowadza się też często u sportowców, szczególnie u tych, których dotknęła kontuzja. To jednak nie wszystko. Leczenie zimnem jest niezwykle popularne i chętnie stosowane przy takich dolegliwościach jak odciski i kurzajki. Korzystają z niego też osoby z innymi, problematycznymi zmianami skórnymi.
Przeciwwskazania do krioterapii – co wyklucza możliwość przeprowadzenia zabiegu?
Krioterapia jest bezpiecznym zabiegiem, którego zadaniem jest wsparcie organizmu i jego regeneracji. Należy jednak pamiętać o tym, że istnieją pewne przesłanki, które wykluczają zastosowanie tej metody. Do najczęstszych przeciwwskazań należą:
– niedoczynność tarczycy,
– choroby serca,
– choroby metaboliczne,
– niewydolność krążenia,
– zaburzenia rytmu serca,
– uczulenie na zimno,
– niektóre leki neuroleptyczne,
– starszy wiek,
– proces nowotworowy,
– zmiany bliznowate,
– choroby układu oddechowego,
– objawy Raynauda.
Przesłanki te stanowią przeciwwskazania nie tylko w przypadku krioterapii ogólnej, ale także miejscowej. Warto pamiętać o tym, że zabieg powinien być wykonany przez wykwalifikowany personel.
Jak przygotować się do zabiegu krioterapii?
Wiesz już, w jakich przypadkach krioterapia jest wskazana, a w jakich nie będzie możliwa do przeprowadzenia. Choć jest stosunkowo prostym do wykonania zabiegiem, należy się do niej odpowiednio przygotować.
Krioterapia miejscowa
Miejscowe leczenie zimnem wymaga odsłonięcia miejsca, które ma być poddane działaniu ciekłego azotu. Pozostałe części ciała muszą być zasłonięte. Dzięki temu nie dojdzie do nadmiernego wychłodzenia organizmu. Osoba, która przeprowadza procedurę, musi pilnować, by na ciele pacjenta nie pojawił się pot. Mogłoby dojść do natychmiastowego zamrożenia kropelek, co bez wątpienia wiązałoby się z dyskomfortem podczas zabiegu. Działanie ciekłego azotu powinno być dla pacjenta przyjemne – jeśli z jakiegoś powodu procedura staje się uciążliwa, należy ją przerwać.
Po wykonaniu zabiegu pacjent może dostać zalecenia dotyczące wykonywania lekkich ćwiczeń. Ruch zwiększa przepływ krwi i sprawia, że leczone tkanki są lepiej odżywione.
Krioterapia ogólna
Zabieg krioterapii ogólnoustrojowej odbywa się z wykorzystaniem specjalnej komory. Pacjent musi włożyć strój kąpielowy, a także zastosować kilka dodatkowych środków ochrony. Należą do nich takie elementy jak maseczka na usta, czepek, rękawiczki na dłonie, a także ochraniacze na kolana i łokcie. Dzięki temu najdelikatniejsze partie ciała zostaną osłonięte i ochronione przed odmrożeniami. Krioterapia z wykorzystaniem komory oddziałuje na cały organizm. Właśnie dlatego konieczne jest zachowanie ostrożności podczas zabiegu. Po jego przeprowadzeniu specjalista może zalecić ćwiczenia.
Na jakie efekty krioterapii można liczyć?
Krioterapia jest skuteczną metodą uśmierzania bólu na różnych partiach ciała. Wykorzystuje się do tego odpowiednią aparaturę. Zabieg przeprowadzić może jedynie wykwalifikowany personel. Obniżenie temperatury ciała musi odbywać się w kontrolowanych warunkach.
Właściwości ciekłego azotu pozwalają łagodzić ból. Krioterapia zmniejsza też stan zapalny, poprawia funkcjonowanie mięśni i stawów, ale także umożliwia regenerację ciała. Co ciekawe, może też obniżyć uczucie lęku, stresu i poprawiać nastrój.
Krioterapia często skutkuje krótkotrwałym zaczerwienieniem i obrzękiem skóry w miejscu, które zostało poddane działaniu ciekłego azotu. Pacjent może też odczuwać pieczenie i mrowienie. W rzadkich przypadkach dochodzi do hipotermii, czyli obniżenia temperatury ciała poniżej normalnego poziomu. Właśnie dlatego należy wykluczyć potencjalne przeciwwskazania do przeprowadzenia zabiegu.