Ciekły azot w ostatnich latach zyskuje na popularności. Nie ma się czemu dziwić, gdyż znajduje zastosowanie w kolejnych dziedzinach życia. Jest wykorzystywany już nie tylko w przemyśle, ale także w medycynie, biotechnologii i gastronomii. Sprawdziliśmy, jak powstaje ciekły azot i co sprawia, że jest tak popularny.
Co to jest ciekły azot?
Ciekły azot to skroplony pierwiastkowy azot. Zalicza się go do cieczy kriogenicznych. Po raz pierwszy skroplenia azotu dokonali profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1883 roku. Od tamtej pory ciekły azot zyskuje coraz szersze zastosowanie. Początkowo używany był głównie w laboratoriach naukowych do chłodzenia i utrzymywania temperatury podczas doświadczeń chemicznych. Obecnie stosuje się go wszędzie tam, gdzie konieczne jest stworzenie warunków skrajnie niskiej temperatury, wywołanie efektu natychmiastowego mrożenia lub wytworzenie beztlenowej atmosfery. Ciekły azot pozyskiwany jest na szeroką skalę z powietrza atmosferycznego.
Jak powstaje ciekły azot?
Produkcja ciekłego azotu polega na oczyszczeniu sprężonego powietrza w specjalnie do tego przeznaczonym urządzeniu. Najpierw usuwa się wszystkie zanieczyszczenia, a następnie podgrzewa powietrze. Następstwem takiego działania będzie powolne skraplanie się gazu i powstawanie ciekłego azotu.
Główne cechy, jakie charakteryzują ciekły azot to fakt, że jest bezwonny, bezbarwny i bezsmakowy. Dzięki czemu znalazł zastosowanie w medycynie i gastronomii. Ponadto nie ulega spalaniu i nie w chodzi w reakcje z innymi substancjami.
Jak przechowywać ciekły azot?
Prawidłowe przechowywanie ciekłego azotu jest niezwykle istotne. Ma ono duży wpływ na zachowanie jego kluczowych właściwości. To właśnie one sprawiają, że jest tak uniwersalny pod względem zastosowania. Ciekły azot powinien być przechowywany w odpowiednich warunkach. Kluczowe jest zapewnienie izolacji od otoczenia i utrzymanie wewnątrz zbiornika niskiej temperatury. Do tego celu doskonale nadają się specjalne termosy, które chronią ciekły azot przed wpływem czynników zewnętrznych. Pojemniki te noszą nazwę dewarów.
Jak jest skonstruowany dewar? Zasady jego działania
Dewary to pojemniki o doskonałych właściwościach izolacyjnych. Na początku wykonywane były ze szkła, obecnie większą popularnością cieszą się dewary metalowe. Zmiana surowca, z których są wykonane, wpłynęła niekorzystnie na ich właściwości izolacyjne, ale poprawiła odporność na uszkodzenia mechaniczne. Naczynia te tworzy się z bardzo cienkich podwójnych ścianek. W przestrzeni między ściankami panują warunki tzw. próżni technicznej. Dzięki takiej budowie wymiana ciepła między otoczeniem, a kriocieczą znajdującą się wewnątrz dewaru jest praktycznie niemożliwa. Pojemnik zamyka się specjalnym korkiem o dobrych właściwościach izolacyjnych. Należy wspomnieć, że wewnątrz dewaru, z powodu ciągłego wrzenia znajdującej się w nim cieczy, następuje jej ubytek.
W ofercie naszego sklepu możesz znaleźć dewary o różnej pojemności. Najczęściej dostępne na rynku propozycje to pojemniki mieszczące od 4 do 50 litrów cieczy. Ponadto dewary mogą być wyposażone w szereg dodatkowych akcesoriów ułatwiających ich użytkowanie np. stelaże, wskaźniki itp. Dodatki te sprawiają, że dewary stają się bardziej funkcjonalne.
Przechowywanie ciekłego azotu – jak wybrać odpowiedni dewar?
Wiesz już, że ciekły azot musi być przechowywany w specjalnych pojemnikach, czyli naczyniach Dewara. Konstrukcja zbiornika sprawia, że substancja zachowuje swoje właściwości i nie jest podatna na wpływ otoczenia. Chcąc korzystać z ciekłego azotu, konieczne jest wyposażenie się w dopasowany do potrzeb dewar. Jak wybrać odpowiednie naczynie? Czytaj dalej – wyjaśniamy.
Rodzaj pojemnika
Jedną z najważniejszych kwestii, które należy wziąć pod uwagę podczas zakupu dewara, jest jego typ. Zbiorniki na ciekły azot możemy podzielić na:
– naczynia transportowe – jak sama nazwa wskazuje, służą przede wszystkim do bezpiecznego transportowania ciekłego azotu. Co ciekawe, zwykle wykorzystuje się je też do magazynowania tej substancji;
– naczynia biologiczne – służą do bankowania i transportowania materiałów biologicznych, zarówno ludzkich, jak i zwierzęcych czy roślinnych. Znajdują więc zastosowanie w takich branżach jak medycyna, weterynaria czy szeroko pojęta nauka. Są wyposażone w specjalne kanistry, w których można wygodnie przechowywać słomki z zamrożonymi zasobami.
Większość dziedzin, takich jak branża gastronomiczna, spożywcza czy przemysłowa, korzysta z funkcjonalności naczyń transportowych.
Pojemność
Naczynia Dewara są dostępne w różnych rozmiarach. Warto pamiętać o tym, że pojemność zbiornika bezpośrednio wpływa na okres przechowywania ciekłego azotu. Im większy dewar, tym dłużej substancja zachowa w nim swoje właściwości. W ofercie naszego e-sklepu znajdziesz pojemniki o pojemności od 6 do nawet 50 litrów. Jaki warto wybrać? Wszystko zależy od tego, w jaki sposób i jak często zamierzasz korzystać z ciekłego azotu. Jeżeli dopiero zaczynasz przygodę z tym związkiem, idealnym rozwiązaniem będzie wybranie małego pojemnika. Niewielkie rozmiary mają swoje zalety. Są przede wszystkim mobilne i zajmują niewiele miejsca na zapleczu. Duże zbiorniki z kolei są przeznaczone dla przedsiębiorstw, które często korzystają z właściwości ciekłego azotu i nie mogą pozwolić sobie na to, że im go zabraknie. Głównym atutem pojemników o największej pojemności jest możliwość przechowywania azotu w skroplonej formie przez nawet 252 dni. Często spotyka się je w restauracjach nastawionych wyłącznie na ofertę dań z kuchni molekularnej.
Jakość
Ciekły azot jest substancją uznawaną za bezpieczną, pod warunkiem prawidłowego przechowywania i obchodzenia się z nim z zachowaniem ostrożności. Z uwagi na ekstremalnie niską temperaturę wrzenia, zakup pojemnika najwyższej jakości jest absolutną koniecznością. Naczynie powinno być wykonane z wysokogatunkowych materiałów odpornych na potencjalnie szkodliwe czynniki. Ponadto musi być szczelne. Celuj więc w zbiornik, którego jakość i zgodność z normami bezpieczeństwa potwierdzają stosowne certyfikaty.
Ciekły azot a koszty
Nie da się ukryć, że zakup naczynia Dewara jest niemałą inwestycją. Nie jest to jednak pole do oszczędności. Pamiętaj o tym, że wysoka jakość ma swoją cenę. Co ważne, kupuj wyłącznie u renomowanych dystrybutorów. Unikaj sprzedawców oferujących wręcz zaniżone ceny.
Zaczynasz przygodę z ciekłym azotem i nie możesz pozwolić sobie na tak duży wydatek? Mamy dla Ciebie rozwiązanie! Zainwestuj w używany pojemnik. Znajdziesz takie modele w naszym e-sklepie. Używany dewar to moc korzyści, oczywiście pod warunkiem zakupu u zaufanego dystrybutora. Możesz mieć pewność, że dostępne w naszej ofercie używane naczynia zostały solidnie przetestowane. Są więc sprawne i bezpieczne.
Jak przygotować do pracy naczynia Dewara?
Dewar na ciekły azot musi być odpowiednio przygotowany do pracy. To gwarancja prawidłowego działania naczynia. Jak to zrobić? Zanim napełnisz zbiornik do pełna, umieść w nim niewielką ilość ciekłego azotu. Pozostaw całość na około 20 minut – substancja musi całkowicie ostygnąć.
To jednak nie wszystko. Każda osoba pracująca z ciekłym azotem musi być zabezpieczona. To oznacza konieczność wyposażenia się w profesjonalne środki ochrony osobistej, czyli fartuch, gogle i rękawice. Pamiętaj o tym, że nawet krótkotrwały kontakt z tą substancją może skutkować dotkliwymi odmrożeniami.
Aby nieco ułatwić sobie pracę z ciekłym azotem i naczyniem Dewara, rozważ inwestycję w akcesoria pomocnicze. Do opróżniania naczynia przyda się lewar. Narzędzie pomoże Ci już na etapie przygotowywania zbiornika do pracy. Umożliwia kontrolowane wypompowywanie z niego substancji. Jest bardzo proste w obsłudze – wystarczy podnosić i opuszczać dźwignię. Niezwykle przydatne są też wózki na dewar, które umożliwiają jego swobodny i bezpieczny transport. Narzędzia te pozwalają również na pobranie niewielkiej ilości gazu i umieszczenie go w mniejszym naczyniu. Akcesoria te znajdziesz w ofercie naszego e-sklepu.
Jakie zastosowanie ma ciekły azot?
Ciekły azot wykorzystywany jest na wiele sposobów. Największe zastosowanie zyskał w przemyśle, laboratoriach, biotechnologii, medycynie i nauce. Obecnie powstała specjalna dziedzina nauki, która zajmuje się wytwarzaniem niskich temperatur i obserwowaniem procesów w nich zachodzących, nazywana jest kriogeniką. W laboratoriach z pomocą ciekłego azotu możliwe jest przeprowadzenie wielu spektakularnych procesów np. zamrożenie żywych komórek, które po odmrożeniu nadal będą normalnie funkcjonować. Nie jest to możliwe w żadnym innym przypadku. Ponadto ciekły azot zyskał zastosowanie w gastronomii. Od kilku lat znaczną popularność zyskuje tzw. kuchnia molekularna. Jest to niezwykle efektowna dziedzina gastronomi, w której z pomocą ciekłego azotu można np. przyrządzić lody. Medycyna i rehabilitacja również korzystają z właściwości ciekłego azotu na szeroką skalę. Z powodzeniem przeprowadzając zabiegi, które wcześniej były niemożliwe do wykonania lub wymagały ingerencji chirurga.
Jak wykorzystywany jest ciekły azot w medycynie?
Ciekły azot jest najczęściej stosowany w kriochirurgii i krioterapii. Kriochirurgia to dziedzina, która jest stosowana w dermatologii do niszczenia zmienionych chorobowo tkanek poprzez ich zamrożenie. Tkanki te mogą być zamrażane powierzchniowo (kriomasaż) lub dogłębnie (kriodestrukcja). Do zabiegów tych wykorzystuje się ciekły azot o temperaturze -196,5 stopnia Celsjusza oraz podtlenek azotu o temperaturze -80 stopni Celsjusza. Gazy te są zamknięte w specjalnych urządzeniach i za pomocą aplikatorów używane w kriochirurgii. Zabiegi te są stosowane powszechnie do zwalczania wielu jednostek chorobowych. Najczęściej używane są do usuwania blizn, pajączków, znamion, rumienia oraz kurzajek. Ponadto ciekły azot stosuje się także w chorobach nowotworowych i przednowotworowych skóry oraz chorobach wirusowych. Gaz ten znalazł także zastosowanie w zabiegach medycyny estetycznej, leczeniu trądziku, oparzeń i łuszczycy.
Ponadto ciekły azot wykorzystywany jest w krioterapii do rehabilitacji i leczenia bólu różnego pochodzenia. Zabiegi te polecane są głównie, gdy cierpisz na nawracające stany zapalne, uciążliwe bóle kolan, łokci, nadgarstków itp. Cała procedura wykorzystuje ciekły azot w zakresie temperatur od minus 110 stopni do minus 180. Proces ten polega na zamrożeniu tkanek w problematycznym miejscu, co zmusza je do rozpoczęcia procesu regeneracji i niszczenia komórek objętych patologicznymi zmianami. Może on być wykonywany miejscowo lub przeprowadzany w specjalistycznej komorze. Poddając się zabiegowi krioterapii, możesz odczuwać mrowienie, lekki ból, pieczenie i uczucie chłodu w miejscu, do którego przykładane są specjalne końcówki z ciekłym azotem. Natomiast terapia w kriokomorze wpływa na cały organizm i wywołuje szereg pozytywnych skutków. Jej główne zalety to działanie:
- przeciwzapalne,
- przeciwbólowe,
- przeciwreumatyczne,
- obniżające napięcie mięśniowe,
- przeciwkrwotoczne i redukujące krwawienie,
- zmniejszające obrzęki obwodowe,
- podnoszące poziom testosteronu, serotoniny, adrenaliny oraz osocza,
- pobudzające,
- likwidujące świąd skóry,
- zwiększające zakres ruchu w stawach,
- zwiększające wydolność organizmu oraz wydolność mięśniową,
- spowalniające procesy starzenia,
- zmniejszające zmęczenie,
- regulujące przemianę materii,
- poprawiające stan skóry, paznokci i włosów.