Ciekły azot w ostatnich latach zyskuje na popularności. Nie ma się czemu dziwić, gdyż znajduje zastosowanie w kolejnych dziedzinach życia. Jest wykorzystywany już nie tylko w przemyśle, ale także w medycynie, biotechnologii i gastronomii. Sprawdziliśmy, jak powstaje ciekły azot i co sprawia, że jest tak popularny.
Co to jest ciekły azot?
Ciekły azot to skroplony pierwiastkowy azot. Zalicza się go do cieczy kriogenicznych. Po raz pierwszy skroplenia azotu dokonali profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego w 1883 roku. Od tamtej pory ciekły azot zyskuje coraz szersze zastosowanie. Początkowo używany był głównie w laboratoriach naukowych do chłodzenia i utrzymywania temperatury podczas doświadczeń chemicznych. Obecnie stosuje się go wszędzie tam, gdzie konieczne jest stworzenie warunków skrajnie niskiej temperatury, wywołanie efektu natychmiastowego mrożenia lub wytworzenie beztlenowej atmosfery. Ciekły azot pozyskiwany jest na szeroką skalę z powietrza atmosferycznego.
Jak powstaje ciekły azot?
Produkcja ciekłego azotu polega na oczyszczeniu sprężonego powietrza w specjalnie do tego przeznaczonym urządzeniu. Najpierw usuwa się wszystkie zanieczyszczenia, a następnie podgrzewa powietrze. Następstwem takiego działania będzie powolne skraplanie się gazu i powstawanie ciekłego azotu.
Główne cechy, jakie charakteryzują ciekły azot to fakt, że jest bezwonny, bezbarwny i bezsmakowy. Dzięki czemu znalazł zastosowanie w medycynie i gastronomii. Ponadto nie ulega spalaniu i nie w chodzi w reakcje z innymi substancjami.
Jak przechowywać ciekły azot?
Prawidłowe przechowywanie ciekłego azotu jest niezwykle istotne. Ma ono duży wpływ na zachowanie jego kluczowych właściwości. To właśnie one sprawiają, że jest tak uniwersalny pod względem zastosowania. Ciekły azot powinien być przechowywany w odpowiednich warunkach. Kluczowe jest zapewnienie izolacji od otoczenia i utrzymanie wewnątrz zbiornika niskiej temperatury. Do tego celu doskonale nadają się specjalne termosy, które chronią ciekły azot przed wpływem czynników zewnętrznych. Pojemniki te noszą nazwę dewarów.
Jak jest skonstruowany dewar? Zasady jego działania
Dewary to pojemniki o doskonałych właściwościach izolacyjnych. Na początku wykonywane były ze szkła, obecnie większą popularnością cieszą się dewary metalowe. Zmiana surowca, z których są wykonane, wpłynęła niekorzystnie na ich właściwości izolacyjne, ale poprawiła odporność na uszkodzenia mechaniczne. Naczynia te tworzy się z bardzo cienkich podwójnych ścianek. W przestrzeni między ściankami panują warunki tzw. próżni technicznej. Dzięki takiej budowie wymiana ciepła między otoczeniem, a kriocieczą znajdującą się wewnątrz dewaru jest praktycznie niemożliwa. Pojemnik zamyka się specjalnym korkiem o dobrych właściwościach izolacyjnych. Należy wspomnieć, że wewnątrz dewaru, z powodu ciągłego wrzenia znajdującej się w nim cieczy, następuje jej ubytek.
W ofercie naszego sklepu możesz znaleźć dewary o różnej pojemności. Najczęściej dostępne na rynku propozycje to pojemniki mieszczące od 4 do 50 litrów cieczy. Ponadto dewary mogą być wyposażone w szereg dodatkowych akcesoriów ułatwiających ich użytkowanie np. stelaże, wskaźniki itp. Dodatki te sprawiają, że dewary stają się bardziej funkcjonalne.
Jakie zastosowanie ma ciekły azot?
Ciekły azot wykorzystywany jest na wiele sposobów. Największe zastosowanie zyskał w przemyśle, laboratoriach, biotechnologii, medycynie i nauce. Obecnie powstała specjalna dziedzina nauki, która zajmuje się wytwarzaniem niskich temperatur i obserwowaniem procesów w nich zachodzących, nazywana jest kriogeniką. W laboratoriach z pomocą ciekłego azotu możliwe jest przeprowadzenie wielu spektakularnych procesów np. zamrożenie żywych komórek, które po odmrożeniu nadal będą normalnie funkcjonować. Nie jest to możliwe w żadnym innym przypadku. Ponadto ciekły azot zyskał zastosowanie w gastronomii. Od kilku lat znaczną popularność zyskuje tzw. kuchnia molekularna. Jest to niezwykle efektowna dziedzina gastronomi, w której z pomocą ciekłego azotu można np. przyrządzić lody. Medycyna i rehabilitacja również korzystają z właściwości ciekłego azotu na szeroką skalę. Z powodzeniem przeprowadzając zabiegi, które wcześniej były niemożliwe do wykonania lub wymagały ingerencji chirurga.
Jak wykorzystywany jest ciekły azot w medycynie?
Ciekły azot jest najczęściej stosowany w kriochirurgii i krioterapii. Kriochirurgia to dziedzina, która jest stosowana w dermatologii do niszczenia zmienionych chorobowo tkanek poprzez ich zamrożenie. Tkanki te mogą być zamrażane powierzchniowo (kriomasaż) lub dogłębnie (kriodestrukcja). Do zabiegów tych wykorzystuje się ciekły azot o temperaturze -196,5 stopnia Celsjusza oraz podtlenek azotu o temperaturze -80 stopni Celsjusza. Gazy te są zamknięte w specjalnych urządzeniach i za pomocą aplikatorów używane w kriochirurgii. Zabiegi te są stosowane powszechnie do zwalczania wielu jednostek chorobowych. Najczęściej używane są do usuwania blizn, pajączków, znamion, rumienia oraz kurzajek. Ponadto ciekły azot stosuje się także w chorobach nowotworowych i przednowotworowych skóry oraz chorobach wirusowych. Gaz ten znalazł także zastosowanie w zabiegach medycyny estetycznej, leczeniu trądziku, oparzeń i łuszczycy.
Ponadto ciekły azot wykorzystywany jest w krioterapii do rehabilitacji i leczenia bólu różnego pochodzenia. Zabiegi te polecane są głównie, gdy cierpisz na nawracające stany zapalne, uciążliwe bóle kolan, łokci, nadgarstków itp. Cała procedura wykorzystuje ciekły azot w zakresie temperatur od minus 110 stopni do minus 180. Proces ten polega na zamrożeniu tkanek w problematycznym miejscu, co zmusza je do rozpoczęcia procesu regeneracji i niszczenia komórek objętych patologicznymi zmianami. Może on być wykonywany miejscowo lub przeprowadzany w specjalistycznej komorze. Poddając się zabiegowi krioterapii, możesz odczuwać mrowienie, lekki ból, pieczenie i uczucie chłodu w miejscu, do którego przykładane są specjalne końcówki z ciekłym azotem. Natomiast terapia w kriokomorze wpływa na cały organizm i wywołuje szereg pozytywnych skutków. Jej główne zalety to działanie:
- przeciwzapalne,
- przeciwbólowe,
- przeciwreumatyczne,
- obniżające napięcie mięśniowe,
- przeciwkrwotoczne i redukujące krwawienie,
- zmniejszające obrzęki obwodowe,
- podnoszące poziom testosteronu, serotoniny, adrenaliny oraz osocza,
- pobudzające,
- likwidujące świąd skóry,
- zwiększające zakres ruchu w stawach,
- zwiększające wydolność organizmu oraz wydolność mięśniową,
- spowalniające procesy starzenia,
- zmniejszające zmęczenie,
- regulujące przemianę materii,
- poprawiające stan skóry, paznokci i włosów.