Nauka rozwija się w niezwykle szybkim tempie. Naukowcy co chwilę odkrywają coś nowego, co zmienia nasze funkcjonowanie w obecnej rzeczywistości. Ostatnimi czasy odkrywamy potencjał skroplonego azotu. Większość z nas zna go pod pojęciem „ciekły azot". Jest to kriogeniczna ciecz, podobnie jak ciekły tlen, wodór czy hel. Obecnie ten pierwiastek przeżywa swój renesans. Dlaczego? Powodów jest tyle, ile jest jego zastosowań. By poznać je wszystkie, przeczytaj poniższy artykuł!
Zanim poznasz zastosowanie ciekłego azotu...
Sam azot stanowi ponad 80% objętości powietrza, którym oddychamy. Jego pierwsze skroplenie odbyło się w 1883 r. Możemy być dumni, bo tego zadania podjęli się polscy uczeni z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Pierwiastek ten w postaci ciekłej nie jest trujący. Nie jest też palny, więc z powodzeniem można go wykorzystywać w wielu dziedzinach. Sama substancja ma bardzo niską temperaturę, więc konieczne jest przechowywanie jej w dedykowanych pojemnikach. Nazywa się je naczyniami Dewara.
Zanim poznasz zastosowanie ciekłego azotu, przeczytaj parę słów o jego właściwościach. Ciecz jest pozyskiwana w drodze separacji bezpośrednio z powietrza. Następuje jego sprzężenie i z powstałej mieszanki eliminowane są zanieczyszczenia. Teraz ciepło jest odprowadzane, a gaz się skrapla. Skroplony azot nie ma żadnej barwy, zapachu ani smaku. Dodatkowo nie wchodzi w reakcje z żadnymi innymi substancjami.
Zastosowanie azotu skroplonego
W obliczu takich właściwości zapytasz pewnie — jakie zastosowanie ma ciekły azot? Pierwiastek w tej postaci wykorzystywany jest w wielu branżach. Korzystają z niego kucharze, dermatolodzy, lekarze, a nawet fizjoterapeuci! Jest szczególnie cenny dla kriobiologów, którzy szczegółowo badają tę substancję pod wieloma względami. Jest też chętnie wykorzystywany w procesach wymagających zamrażania, rozdrabniania, obróbki czy przechowywania materiałów biologicznych. W jaki sposób można z niego skorzystać? Czytaj dalej!
Innowacyjna kuchnia, czyli zastosowanie ciekłego azotu w gastronomii
Nie trzeba być naukowcem czy chemikiem, by skojarzyć, że azot w wersji skroplonej jest chętnie wykorzystywany w kuchni. Popularne programy kulinarne zazwyczaj uwypuklają widowiskowe użycie ciekłego azotu przy wykwintnych daniach. Pokazowy dym, jaki unosi się znad potraw, wart jest zgłębienia tajemnicy cieczy. Jak działa ten ceniony pierwiastek w tej postaci?
Jest on najczęściej wykorzystywany przy tworzeniu deserów. Swoją rolę odgrywa również przy daniach ciepło-zimnych. Gdy zanurzymy ciepły produkt w ciekłym azocie, z zewnątrz pokryje się on warstwą lodu. Co ciekawe, przysmak w środku wciąż ma wysoką temperaturę. Wrażenia smakowe są niezapomniane. Z użyciem popularnego nitro najczęściej wyrabiane są lody, które można przygotować w zaledwie kilka minut. Słynni kucharze często eksperymentują z pierwiastkiem, tworząc coraz bardziej zaskakujące kompozycje. Zamrożone listki bazylii to nie jedyna atrakcja. Zmrożona oliwa z oliwek przy parującym daniu to prawdziwy hit! W gastronomii chętnie sięgamy po ciekły azot przy mrożeniu warzyw lub uprzednio przygotowanych potraw. Nie zabraknie go także przy mieleniu przypraw.
Jak zastosować ciekły azot w medycynie?
Terapia zimnem jest znana od lat. Chłód nie tylko łagodzi ból, ale również zmniejsza różnego rodzaju obrzęki i krwawienie. W medycynie pierwiastek ten jest stosowany podczas zabiegów z dziedziny krioterapii, kriochirurgii czy dermatologii. Zmienione chorobowo komórki można skutecznie leczyć przy jego umiejętnym wykorzystaniu.
Dermatologia a zastosowanie ciekłego azotu
Azot w postaci ciekłej jest wykorzystywany do wymrażania zmian skórnych. Stosuje się go wtedy, gdy uszkodzenia są powierzchowne. Często jest to jedyny sposób, by skutecznie pozbyć się problemu. Wśród szeregu zalet ciekłego azotu jest również fakt, że jego działanie nie wywołuje żadnych efektów ubocznych. Azot jest aplikowany bezpośrednio na zmianę, w formie sprayu. Jego temperatura wynosi wtedy -196°C. Tą drogą można usunąć np. brodawki wirusowe, włókniaki, a nawet przerośnięte blizny. Tego typu proces daje bardzo dobre efekty estetyczne, a sama terapia jest skuteczna.
Laboratoria
Ciekły azot jest również wykorzystywany w medycznych laboratoriach. Zaistniał jako czołowy komponent zamrażania żywych komórek, które mogą normalnie funkcjonować po odmrożeniu.
Rehabilitacja i leczenie bólu
Zabiegiem, który jest chętnie stosowany w fizjoterapii, jest krioterapia. Wyróżniamy tę miejscową i tę azotową. Kiedy zastosowanie ciekłego azotu może pomóc najszybciej? Przede wszystkim podczas urazu. Miejscowe potraktowanie kontuzji skroplonym azotem doceniają zwłaszcza sportowcy, którzy często są narażeni na uszkodzenia. To właśnie krioterapia azotowa, która sprawdzi się podczas złamań, zwichnięć czy naciągnięcia mięśnia.
Para ciekłego azotu działa kojąco — uśmierza ból. Takie rozwiązanie zaleca się też podczas leczenia fizykoterapeutycznego. Takie zabieg minimalizuje obrzęki i uelastycznia mięśnie pacjentów.
Ciekły azot a świat przemysłu
Jak możemy wykorzystać skroplony azot w branżach przemysłowych? Cóż, ten nieoceniony pierwiastek idealnie nada się do mrożenia gruntów w czasie prac budowlanych. Sprawdzi się też podczas niskotemperaturowej obróbki metali. Ciekły azot przyda się również podczas procesu wyciskania kształtowników czy zamrażania szokowego różnorodnych produktów.
Ciekły azot w weterynarii
Azot w skroplonej formie jest nieoceniony nie tylko dla medycyny, dermatologii czy przemysłu. To niezwykle cenna substancja także dla weterynarii. W gabinetach weterynaryjnych wykorzystuje się ją bardzo często. Jest stosowana m.in. do przechowywania szczepionek – tak samo, jak w medycynie. Ponadto ekstremalnie niska temperatura umożliwia bankowanie materiału biologicznego. Mowa o tkankach, próbkach, a także komórkach rozrodczych. Korzysta się z nich w zabiegach sztucznego zapłodnienia. Zamrożenie materiału biologicznego zatrzymuje jego procesy metaboliczne. W tej postaci może być przechowywany długi czas. Co ciekawe, po odmrożeniu komórki są zdolne do normalnego funkcjonowania.
Ciekły azot jest też stosowany w zabiegach kriochirurgi. Specjalista wykorzystuje tę substancję do usuwania zmian skórnych lub guzków. Procedura ta jest relatywnie szybka i bezbolesna dla zwierzaka.
Przechowywanie ciekłego azotu
Obecnie do transportu skroplonego azotu stosuje się dedykowane zbiorniki kriogeniczne. Mają one specjalną próżniową izolację do jego magazynowania. Jak wyglądają tego typu pojemniki? Klasyczne wersje – naczynie Dewara - posiadają wąski wlot. Nie mają wewnętrznego wyposażenia, czyli kanistrów. Wąskie wloty mają za zadanie maksymalnie ograniczyć straty azotu. Gładkie zakończenia usprawniają opróżnianie naczynia. Dzięki takiemu rozwiązaniu to zadanie jest możliwe zarówno ręcznie, jak i przy pomocy specjalnego sprzętu.
Dlaczego ciekły azot musi być przechowywany w naczyniu Dewara?
Ciekły azot ma szereg bardzo ciekawych właściwości, które są doceniane w wielu branżach. Aby móc z nich korzystać, należy zapewnić mu odpowiednie warunki. Pojemniki służące do przechowywania i transportu nazywamy naczyniami Dewara. Jeśli chcesz stosować azot w ciekłej formie w swojej firmie, zakup dewara jest absolutnie konieczny – dlaczego? Wynika to z ekstremalnie niskiej temperatury wrzenia substancji, która sięga -196℃. Choć ciekły azot jest nietrujący i niepalny, to bliski kontakt z tkanką ludzką może być tragiczny w skutkach. Właśnie dlatego substancja musi być odizolowana od otoczenia.
Jaki dewar wybrać? Poznaj ich rodzaje
Wybierając naczynie Dewara, należy zwrócić uwagę na jego rodzaj. Wyróżniamy zbiorniki:
– transportowe – służą do bezpiecznego przewożenia ciekłego azotu, ale także do jego przechowywania. Idealnie nadają się do wielu branż;
– biologiczne – wykorzystuje się je do bankowania materiału biologicznego. Choć na pozór są podobne do naczyń transportowych, to warto pamiętać o tym, że są wyposażone w specjalne kanistry. To właśnie w nich można przechowywać próbki, tkanki i komórki. Dewary biologiczne znajdują zastosowanie w laboratoriach, medycynie i weterynarii.
Jak wybrać dewar? Poznaj kluczowe parametry
Wiesz już, że na rynku dostępne są różne rodzaje naczyń Dewara. Jak jednak wybrać najlepszy model? Szalenie istotne są parametry techniczne i jakość pojemnika – najważniejsze aspekty omawiamy poniżej.
Pojemność
Obecnie wybór dewarów jest dość duży. Podczas zakupu zbiornika dla siebie zwróć przede wszystkim uwagę na jego pojemność. Jest ona związana ze sprawnością izolacyjną naczynia, która mówi o tym, z jakimi stratami substancji należy się liczyć. Warto wspomnieć, że mimo doskonałej szczelności, ciekły azot w minimalnych ilościach ulatnia się z pojemnika.
Pojemność naczynia Dewara jest istotna także z innego powodu – otóż im większa, tym dłużej możesz przechowywać w nim ciekły azot. Zbiorniki są dostępne w wielu wariantach. Branże, które dopiero zaczynają przygodę z tą substancją, mogą zaopatrzyć się w najmniejszy model. To też dobre rozwiązanie dla firm, które korzystają z ciekłego azotu rzadko i nie potrzebują magazynować go w dużych ilościach.
Zanim wybierzesz pojemnik na azot w skroplonej formie, upewnij się, że będziesz mógł go przechować zgodnie z obowiązującymi przepisami BHP. Warto pamiętać o tym, że naczynie Dewara musi być odizolowane od otoczenia i przechowywane w zamkniętym pomieszczeniu. Niezależnie od sytuacji, musi być ustawione w pozycji pionowej.
Jakość
Pojemnik na ciekły azot musi być solidny. Koniecznie wybierz zatem zbiornik wykonany z najwyższej jakości materiału. To nie tylko gwarancja odpowiedniej szczelności i relatywnie niskich strat tej substancji, ale także bezpieczeństwa osób, które korzystają z naczynia. Jak wspomnieliśmy wyżej, ciekły azot jest substancją niebezpieczną w bezpośrednim kontakcie. W związku z tym podczas przewożenia czy przechowywania go należy utrzymać wysokie standardy w absolutnie każdym obszarze. Upewnij się więc, że wybrane przez Ciebie rozwiązanie ma odpowiednie certyfikaty i atesty. Dzięki nim możesz mieć pewność, że użytkowany prawidłowo dewar pozostanie niezawodny przez długi czas.
Akcesoria dodatkowe – czy to konieczne?
Wiele osób zastanawia się, czy warto wykorzystywać do obsługi dewara dodatkowe akcesoria. Odpowiedź na to pytanie jest bardzo prosta – zdecydowanie tak. Ułatwiają pracę ze zbiornikiem i sprawiają, że korzystanie z niego jest bezpieczniejsze i wygodniejsze. Szczególnie przydatne są lewary, które ułatwiają jego opróżnianie. Warto też wyposażyć się w wózki i platformy jezdne, które umożliwiają bezpieczne przewożenie naczynia.
Mamy nadzieję, że wiesz już, jak szerokie zastosowanie ma ciekły azot. W trosce o bezpieczeństwo osób, które będą z niego korzystać, należy wyposażyć się w solidny, wysokiej jakości dewar. Jeśli poszukujesz niezawodnego naczynia, koniecznie sprawdź, jakie propozycje przygotowaliśmy dla Ciebie w naszym e-sklepie!